8 września 1794 roku pod Terespolem starła się armia rosyjska dowodzona przez samego Suworowa, najwybitniejszego wodza swojej epoki, z liczącym ok. 5000 żołnierzy oddziałem gen. Sierakowskiego. Polacy, zaskoczeni przejściem przez Rosjan Bugu brodami, wycofali się bezładnie, tracąc wszystkie armaty. Mimo szalonych szarży kawalerii osłaniającej odwrót na grobli koło Kobylan, straty były bardzo poważne. Część oddziałów polskich zdołała się jednak połączyć z głównymi siłami Kościuszki, ale i tak po chwili przyszła klęska pod Maciejowicami, zaś straszliwy Suworow jeszcze w listopadzie dowodził rzezią Pragi... Rychło potem zresztą sam popadł w niełaskę. Wrócił do służby na wojnę italską z Napoleonem, ale potem znowuż za niesubordynację i krytykę nowych regulaminów został zesłany i zmarł w 1800 roku. Dla poległych w bitwie żołnierzy rosyjskich usypano w okolicy pola bitwy kurhan.
Chwała tylko zwycięzcy
Pomnik pierwotnie wzniesiony w początkach XX wieku przez oficerów Twierdzy Brzeskiej i carskie Ministerstwo Wojny, wieńczący nagrobny kurhan, posiadał imperatorskie orły, insygnia Katarzyny II oraz Mikołaja II, ikonę Bogurodzicy, wykończony był krzyżem i miał napis: "Pamięci suworowskich wspaniałych bohaterów poległych w walkach z Polakami 8 IX 1794 r" (data oczywiście odnosiła się do obowiązującego w Rosji kalendarza juliańskiego, opóźnionego wobec gregoriańskiego o kilkanaście dni). W niszach mieścił się spis poległych w bitwie żołnierzy.
Oryginalnie monument otoczony był przez powiązanych łańcuchem osiem luf rosyjskich. Dziwnie korespondują te armaty z wersami Mickiewicza, który pokonanemu przez Dobrzyńskich majorowi Rykowowi kazał wyrzekać:
...Dobrze mówił Suworow: "Pomnij, Ryków kamrat,
Żebyś nigdy na Lachów nie chodził bez armat!"...
Zaiste Suworow dział nie zaniechał, bitwę wygrał...
Po śmierci jedna pamięć
Po I wojnie usunięto rosyjskie napisy. Wtedy też większość wykonanych z cennych metali zdobień znikła, zaś inskrypcja przybrała treść: "Żołnierzom armii polskiej i rosyjskiej poległym pod Terespolem we wrześniu 1794."
Armaty wymontowano po II wojnie światowej. Obecnie znajdują się w Białej Podlaskiej, gdzie 6 z nich ozdabia dziedziniec pałacowy (tzn. na dziedzińcu stoi 7 dział, ale jedno z nich z innego kompletu, dwa oryginalne zaś chyba zaginęły (czy się mylę, Łaskawi Czytelnicy?)
Przed I wojną światową swoje pomniki, wszystkie wybudowane w latach 1901 - 1903, Suworow miał jeszcze w Koroszczynie, gdzie zastąpił go nieukończony ostatecznie pomnik Piłsudskiego (w centrum wsi, na tzw. Górce) oraz w Terespolu. Podobny kształtem, acz chyba nieco mniejszy, wzniesiono też w Brześciu. Do bitwy terespolsko - polatyckiej nawiązuje stojący też na wschodnim brzegu Muchawca pomnik upamiętniający dokonaną prze armię Suworowa przeprawę przez rzekę.
