Szkoła z czynu społecznego

Początki istnienia

Początki szkoły w Charlężu sięgają roku 1909. Założycielem był Aleksander Sternik, który na otworzenie szkoły uzyskał zezwolenie władz rosyjskich. W szkole 50 dzieci uczyło się czytać, pisać, liczyć, oraz podstaw historii i geografii. Właściciel szkoły pobierał opłaty za naukę w wysokości pół rubla miesięcznie, lub równoważność w produktach rolnych. W 1911 władze rosyjskie zamknęły placówkę.

Oficjalnie za początek szkoły uznaje się rok 1915, kiedy gmina Spiczyn otworzyła w Charlężu jeden oddział szkoły ludowej. Nauczycielem był Józef Podjadek. W szkole uczono: j. polskiego, rachunków, historii, geografii, rysunków, śpiewu, religii i gimnastyki. Od tego roku nauczanie w szkole w Charlężu prowadzone jest nieprzerwanie aż do dziś

W latach 30. szkoła mieściła się w budynku wynajmowanym od Stanisława Kowala, w północnej części Charlęża. Był to budynek drewniany, przykryty słomą. Na sale lekcyjne przeznaczone były dwie izby o powierzchni 22 i 23 m2. Piece do ogrzewania sal zajmowały1/4 powierzchni izb. Z pomocy dydaktycznych były tylko mapy i zniszczone tablice do pisania. Do szkoły zapisanych było 134 dzieci, uczących się w 5 oddziałach. 

- Warunki nauki były bardzo trudne: ciasne, małe sale lekcyjne, brak ławek dla wszystkich uczniów - ocenia Mirosław Żerebiec, dyrektor szkoły.

Ciężkie czasy okupacji

Po rozpoczęciu II wojny światowej nauka w szkole rozpoczęła się dopiero w połowie października 1939 roku. W szkole pracowała tylko Helena Grochowska, bowiem kierownik szkoły Stanisław Grochowski trafił do niemieckiej niewoli. Nauka odbywała się w klasach łączonych: I z II i III z IV. Ogółem w 1939 roku uczęszczało 118 dzieci.

- Nauka w pierwszych latach okupacji odbywała się bez podręczników, gdyż władze niemieckie zarekwirowały większość podręczników szkolnych, natomiast nie wydano nowych książek - mówi Mirosław Żerebiec - Warunki pracy stały się fatalne, gmina pochłonięta całkowicie załatwianiem spraw, jakie nakazały władze okupacyjne, nie była w stanie zapewnić podstawowych potrzeb szkoły.

 Szkoła musiała zajmować się nie tylko nauczaniem, nauczyciele starali się pomagać ludności w zaopatrzeniu dzieci w ubrania i buty. Jesienią 1941 roku szkoła zamówiła 100 par obuwia, ale przydzielono tylko 9 par.   

- Zimą roku 1942 nauka w szkole była kilkakrotnie przerywana - w powiecie i w gminie było jeszcze gorzej, przerwa w nauce w wielu szkołach trwała nieprzerwanie od stycznia aż do kwietnia. Przyczyną była bardzo mroźna i śnieżna zima. A szkoła na sezon grzewczy dostała tylko 10 m mokrego sosnowego drewna. Pomimo kilkugodzinnego palenia w piecach temperatura w klasach była zazwyczaj w pobliżu zera. Stan budynku szkolnego ulegał stałemu pogorszeniu, ściany nie były odnawiane, w oknach brakowało szyb, warunki higieniczne były okropne, w dachu powstały otwory wielkości pięści.

 Dzieci uczyły się czytać korzystając z książeczek do nabożeństwa i czasopisma "Ster".

- Pomimo braku przymusu szkolnego, zniechęcenia ludności do spraw kulturalno-oświatowych, bardzo trudnej sytuacji na wsi, prześladowań ze strony Niemców do szkoły w Charlężu w czasie okupacji uczęszczały prawie wszystkie dzieci z tej miejscowości - opowiada Mirosław Żerebiec.

Lata powojenne

Po wojnie dzieci i ich rodzice wyciągali ze skrytek ukryte w czasie niemieckiej okupacji różne książki i podręczniki. Do szkoły zapisanych zostało 133 dzieci.

- W pierwszych latach powojennych szkoła mieściła się w starym budynku. W latach 50. nawet wynajmowano dla potrzeb szkoły sale w różnych budynkach. Warunki pracy i nauki były wręcz tragiczne. W starym budynku dach przeciekał, budynki, w których wynajmowano sale były od siebie oddalone w odległości kilkuset metrów, izby lekcyjne w zimie nie były dostatecznie ogrzewane. Codziennością w zimie były dzieci ubrane w palta i rękawiczki w czasie lekcji. Zimą dochodziło do takich sytuacji, że Wydział Oświaty zamykał szkołę - opowiada Mirosław Żerebiec

 Budujemy szkołę

 19 grudnia 1952 roku na zebraniu mieszkańcy Charlęża podjęli uchwałę o budowie nowego budynku szkolnego. Uchwalono opodatkowanie się rodziców wysokości 12 złotych z 1 ha. Został wyłoniony Komitet Budowy. Wiosną 1953 roku ludność przystąpiła do rozbiórki budynków pofolwarcznych, uzyskany materiał został wykorzystany do budowy szkoły.

- Prace budowlane trwają przez pięć następnych lat, żeby w marcu 1958 roku budynek, z ogrodzeniem można było udostępnić dzieciom. Jednocześnie powstają boiska szkolne i plac do ćwiczeń. Na podkreślenie zasługuje fakt, że większość prac przy budowie nowej szkoły mieszkańcy Charlęża wykonali czynem społecznym.

Od roku szkolnego 1966/67 wskutek wejścia w życie reformy oświaty Szkoła Podstawowa w Charlężu stała się szkołą 8-klasową. W szkole jest 6 sal lekcyjnych, 2 pracownie oraz biblioteka.

 Kolejne lata, aż do dzisiaj przyniosły szkole liczne remonty, adaptacje i modernizacje pomieszczeń szkolnych, budynku szkoły i zagospodarowanie terenów wokół szkoły.

 Szkoła dziś

 Od 1999 roku Szkoła Podstawowa w Charlężu zgodnie z reformą edukacji została przekształcona w szkołę sześcioklasową i taką funkcję pełni do czasów obecnych. W grudniu 2005 przyjęła imię Marii Konopnickiej. W 2013 r. szkoła została przejęta przez Stowarzyszenie Oświatowe"CJZ" i od tego czasu jest przez nie prowadzona.