To narodowe święto państwowe ustanowione 5 maja 1791 r. obchodzimy na pamiątkę uchwalenia 3 maja 1791 r. ustawy rządowej, zwanej Konstytucją 3 Maja. Obchody pierwszej rocznicy tego wydarzenia w 1792 r. odbywały się w trakcie toczącej się wówczas wojny polsko-rosyjskiej. Po upadku państwa polskiego w 1795 r. obchodzenie uroczystości tego święta było niemożliwe, choć 100 lat temu w okupowanych przez Austriaków Puławach odbyły się wyjątkowe obchody 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
29 kwietnia 1919 r. Sejm II Rzeczpospolitej Polskiej uznał to wiekopomne wydarzenie za święto narodowe, które obchodzono w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Agresja niemiecka i sowiecka na Polskę w 1939 r. oraz wynikająca z niej okupacja uniemożliwiły organizowanie oficjalnych obchodów tego święta. Po zakończeniu II wojny światowej organizowanie uroczystości państwowych z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja było możliwe do 1946 r. W tym roku podczas obchodów doszło do wielu protestów studenckich, w wyniku których władze państwowe zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione. Święto Konstytucji 3 Maja zostało oficjalnie zniesione 18 stycznia 1951 r. Dopiero w 1981 r. władze państwowe ponownie świętowały to historyczne wydarzenie w jego 190 rocznicę.
Święto narodowe upamiętniające uchwalenie Konstytucji 3 Maja przywrócono oficjalnie ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r., która weszła w życie 28 kwietnia. Pierwsze uroczyste obchody tego święta odbyły się 3 maja 1990 r. na Placu Zamkowym w Warszawie.
A jak przebiegały obchody tego świętą w Puławach przed wybuchem II wojny światowej? Na to pytanie pomogą nam odpowiedzieć zachowane do naszych czasów fotografie z lat 30. XX w.
Fotografie pochodzą z archiwum Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta POK "Dom Chemika" oraz Hanny i Marii Leontowicz, Ewy Samiec, Tadeusza Balcera i Stanisława Konopki.
Opracował Zbigniew Kiełb
(Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta w Puławach)
